ალკილის პოლიგლუკოზიდების შესავალი

ალკილის გლუკოზიდები შედგება ჰიდროფობიური ალკილის ნარჩენებისგან, მიღებული ცხიმოვანი სპირტისაგან და ჰიდროფილური საქარიდული სტრუქტურისგან, მიღებული D-გლუკოზისგან, რომლებიც დაკავშირებულია გლიკოზიდური ბმის მეშვეობით. ალკილის გლუკოზიდები აჩვენებენ ალკილის ნარჩენებს დაახლოებით C6-C18 ატომებით, ისევე როგორც სურფაქტანტების უმეტესობა სხვა კატეგორიის ნივთიერებებისგან, მაგალითად, კარგად ცნობილი ალკილის პოლიგლიკოლის ეთერები. გამორჩეული მახასიათებელია ჰიდროფილური სათავე ჯგუფი, რომელიც შედგება საქარიდული სტრუქტურებისგან ერთი ან რამდენიმე გლიკოზიდურად ურთიერთდაკავშირებული D-გლუკოზის ერთეულით. ორგანული ქიმიის ფარგლებში, D- გლუკოზის ერთეულები მიიღება ნახშირწყლებიდან, რომლებიც ფართოდ გვხვდება ბუნებაში შაქრის ან ოლიგოს და პოლისაქარიდების სახით. სწორედ ამიტომ, D- გლუკოზის ერთეულები აშკარა არჩევანია ზედაპირული აქტიური ნივთიერებების ჰიდროფილური სათავე ჯგუფისთვის, რადგან ნახშირწყლები პრაქტიკულად ამოუწურავი, განახლებადი ნედლეულია. ალკილის გლუკოზიდები შეიძლება წარმოდგენილი იყოს გამარტივებული და განზოგადებული სახით მათი ემპირიული ფორმულით.

D-გლუკოზის ერთეულების სტრუქტურა აჩვენებს ნახშირბადის 6 ატომს. D-გლუკოზის ერთეულების რაოდენობა ალკილის პოლიგლუკოზიდებში არის n=1 ალკილის მონოგლუკოზიდებში, n=2 ალკილის დიგლუკოზიდებში, n=3 ალკილის ტრიგლუკოზიდებში და ა.შ. ლიტერატურაში ალკილის გლუკოზიდების ნარევებს D-გლუკოზის ერთეულების სხვადასხვა რაოდენობასთან ხშირად უწოდებენ ალკილ ოლიგოგლუკოზიდებს ან ალკილის პოლიგლუკოზიდებს. მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშვნა "ალკილ ოლიგოგლუკოზიდი" სავსებით ზუსტია ამ კონტექსტში, ტერმინი "ალკილ პოლიგლუკოზიდი" ჩვეულებრივ შეცდომაში შეჰყავს, რადგან ზედაპირულად აქტიური ალკილის პოლიგლუკოზიდები იშვიათად შეიცავს ხუთზე მეტ D-გლუკოზის ერთეულს და, შესაბამისად, არ არიან პოლიმერები. ალკილის პოლიგლუკოზიდების ფორმულებში n აღნიშნავს D-გლუკოზის ერთეულების საშუალო რაოდენობას, ანუ პოლიმერიზაციის n ხარისხს, რომელიც ჩვეულებრივ 1-დან 5-მდეა. ჰიდროფობიური ალკილის ნარჩენების ჯაჭვის სიგრძე, როგორც წესი, არის X=6 და X= შორის. ნახშირბადის 8 ატომი.

სურფაქტანტი ალკილ გლუკოზიდების წარმოების გზა, განსაკუთრებით ნედლეულის არჩევანი, იძლევა საბოლოო პროდუქტების ფართო ცვალებადობას, რომლებიც შეიძლება იყოს ქიმიურად სუფთა ალკილის გლუკოზიდები ან ალკილ გლუკოზიდების ნარევები. პირველისთვის, ამ ტექსტში გამოყენებულია ნახშირწყლების ქიმიაში გამოყენებული ნომენკლატურის ჩვეულებრივი წესები. ალკილ გლუკოზიდების ნარევებს, რომლებიც ხშირად იყენებენ ტექნიკურ ზედაპირულად აქტიურ ნივთიერებებს, ჩვეულებრივ უწოდებენ ტრივიალურ სახელებს, როგორიცაა "ალკილ პოლიგლუკოზიდები" ან "APGs". საჭიროების შემთხვევაში ტექსტში მოცემულია განმარტებები.

ემპირიული ფორმულა არ ავლენს ალკილის გლუკოზიდების რთულ სტერეოქიმიას და მრავალფუნქციურობას. გრძელი ჯაჭვის ალკილის ნარჩენებს შეიძლება ჰქონდეს წრფივი ან განშტოებული ნახშირბადის ჩონჩხები, თუმცა ხაზოვანი ალკილის ნარჩენები ხშირად უპირატესობას ანიჭებენ. ქიმიურად რომ ვთქვათ, D-გლუკოზის ყველა ერთეული არის პოლიჰიდროქსიაცეტალები, რომლებიც, როგორც წესი, განსხვავდებიან თავიანთი რგოლის სტრუქტურით (წარმოიქმნება ხუთწევრიანი ფურანის ან ექვსწევრიანი პირანის რგოლებიდან), ასევე აცეტალის სტრუქტურის ანომერული კონფიგურაციით. უფრო მეტიც, ალკილის ოლიგოსაქარიდების D-გლუკოზის ერთეულებს შორის გლიკოზიდური ობლიგაციების ტიპის სხვადასხვა ვარიანტი არსებობს. განსაკუთრებით ალკილის პოლიგლუკოზიდების საქარიდულ ნარჩენებში, ეს შესაძლო ვარიაციები იწვევს მრავალფეროვან, რთულ ქიმიურ სტრუქტურებს, რაც ამ ნივთიერებების აღნიშვნას სულ უფრო რთულს ხდის.